Op maandag 22 mei organiseerde het Groninger Gasberaad samen met Dorpsvereniging Annerveenschekanaal en Dorpsvereniging VPBK van Kiel-Windeweer een bijeenkomst over de situatie in het zogenaamde buitengebied. In MFC de Badde werd met ruim honderd geïnteresseerden en gedupeerden gesproken over bevingen, schades, rapporten, vouchers en meer.
Doeke Schrage, voorzitter van VPBK, opende de avond. Hij gaf aan dat er vanaf 2013 al 59 adressen zich met mijnbouwschade gemeld hebben bij de dorpsvereniging. Veel inwoners van Kiel-Windeweer en Annerveenschekanaal hebben recentelijk schaderapporten met dubieuze conclusies ontvangen: vandaar deze bijeenkomst.
Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad, maakte meteen duidelijk dat het niet mogelijk is om alle problemen in een keer op te lossen. Daarvoor zijn de dossiers te complex en de individuele schadegevallen te verschillend. Het doel van de avond is om kennis en ervaringen te delen en daarna gezamenlijk een nieuwe richting te bepalen voor het buitengebied.
De buitengebieden liggen aan de randen van het aardbevingsgebied en buiten de zogenaamde schadecontour. Op een persconferentie van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) werd ongeveer twee maanden geleden aangegeven dat alle 33.877 geïnspecteerde scheuren in het buitengebied niet bevingsgerelateerd zijn.
De rapporten van ingenieursbureau Witteveen + Bos zijn inmiddels afgeleverd bij de schademelders. Experts hebben hun vraagtekens gezet bij de methodiek van de onderzoekers. Omdat een second opinion waarschijnlijk lang op zich laat wachten en er al riskante voucheraanbiedingen onderweg zijn, weten veel inwoners met schade in het buitengebied niet hoe ze nu verder moeten.
Dat blijkt uit de vragen uit de zaal. Hieronder staat een aantal vragen van de dorpsbewoners met antwoorden van Jan Wigboldus en Susan Top, de secretaris van het Groninger Gasberaad.
Waarom zijn er contouren en waarom is er een buitengebied?
Wigboldus: “De contour is een bedenksel. Het is een manier om de gebieden wat afgebakend te krijgen. De contouren, dat is een niet bestaande situatie. Voor het Gasberaad doet het er niet toe, het is allemaal mijnbouwschade en iedereen moet geholpen worden.”
Wanneer is iets bevingsschade en wanneer is het mijnbouwschade?
Wigboldus: “Mijnbouwschade is overkoepelend. Het Gasberaad wil graag mijnbouwschade gebruiken, dan is alles gedekt. Ook bijvoorbeeld schade door zoutwinning.”
Het kan toch niet zo zijn dat die 33.877 scheuren allemaal niet met aardbevingen te maken hebben?
Wigboldus: “Natuurlijk is dat niet zo. En het mooie van deze avond is dat je bij elkaar komt en alle situaties met elkaar kunt delen. Nu krijgen we allemaal meer inzicht. Wij kunnen leren van uw specifieke dossiers en u kunt leren van onze algemene informatie. Dan kunnen we samen misschien vervolgstappen zetten.”
Mogen anderen mijn rapport wel inzien?
Top: “Ja! Dat mag. Het schaadt de schademelding niet.”
De second opinion is op basis van het eerste rapport. Hoe kan dat?
Top: “Een second opinion op basis van een rapport wat er al ligt, daar schiet u waarschijnlijk niet veel mee op. Het verschil is dat bijeen contra-expertise een nieuwe inspectie wordt gedaan. Sowieso is er nog wel wat af te dingen op de gebruikte methodiek. Zo was er een meneer wiens dakpannen naar beneden waren gekomen tijdens een beving, maar bij Witteveen + Bos zeiden ze: ‘het betreft geen bevingsschade. Sorry, maar het komt niet uit onze modellen’. Dat is de kern van het probleem. Je kan niet meer vertrouwen in je model hebben dan in je mensen. Dan moet je je model daar maar op aansluiten. We zouden graag zien dat de methodiek wordt aangepast aan de werkelijkheid in plaats van andersom.”
Wat moet ik met de aanbieding van de voucher van 1.500 euro?
Top: “Om te beginnen moet du de officiële aanbieding goed lezen. Als je weinig schade hebt en er helemaal klaar mee bent, dan kun je het accepteren. Maar wees verstandig en vraag een offerte aan bij een aannemer om te verifiëren wat het werkelijk kost. Als die over de 1.500 euro heengaat, is dat goed om te weten. En geef dan ook aan dat de aannemer niet alleen moet offreren op kaal herstel, maar ook eventuele kosten qua tijdelijke huisvesting, schoonmaak of schade aan de tuin moet meenemen. Maar als je het accepteert, dan wordt je rechtspositie er waarschijnlijk niet beter van. Wij vermoeden dat je dan daarmee afzien van verdere rechten en kunnen de consequenties niet overzien.”
Is naar de rechter stappen een serieuze optie?
Top: “Het gegeven is dat je dan als particulier een zaak start tegen een grote multinational. Als je dat als particulier doet, is het heel ingewikkeld, loop je financiële risico’s en ben je sowieso jaren bezig. Er zijn mensen die dat doen en ik zie hoe zwaar dat is. Waar we met elkaar naar op zoek moeten, is een manier om dit collectief van tafel te krijgen. Dat is waar we nu heel hard over nadenken. We willen toewerken naar juridische causaliteit. We weten dat hier gas wordt gewonnen en dat dat effect heeft op de bodem en alle gebouwen en dat het schade oplevert. Wij vinden dat je er dan primair vanuit moet gaan dat het mijnbouwschade is en dat de NAM aansprakelijk is, zonder elke scheur technisch te onderzoeken en precies te bekijken waar het vandaan komt.”
Hebben jullie ook advies over de stuitingsbrief bij verjaring?
Wigboldus: “Binnen vijf jaar moet je de verantwoordelijke partij formeel aansprakelijk stellen. We zoeken naar een manier om dit centraal te regelen en de NAM collectief aansprakelijk te stellen. Hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring geeft aan dat je naar alle betrokken instanties een brief moet sturen.”
Op de site van Onder Groningen vindt u een versie die u kunt gebruiken: https://www.ondergroningen.nl/verjaring-schadevordering-en-nam-voucher/.
Waar kan ik meer steun en advies vinden?
Wigboldus: “U kunt zich altijd melden bij Stut-en-Steun. Zij zijn er voor iedereen die schadelijke gevolgen ondervindt van de mijnbouwactiviteiten in Groningen. Ze beantwoorden vragen, begeleiden inwoners en verwijzen indien nodig door. Ze kunnen helpen bij het proces van de schademelding, de schadeafhandeling, de regelingen en het veiliger maken of bouwkundig versterken van uw woning.”
Loopt het Gasberaad niet altijd achter de feiten aan? NAM bepaalt en regisseert alles!
We zijn op een constructieve en kritische manier met de NCG in gesprek om op te komen voor de belangen van de Groningers en Groningen als gebied. Wij willen bijdragen aan het herstel van vertrouwen van bewoners. Wij volgen daarom de NCG, EZ en waar nodig en mogelijk ook NAM op de voet. We weten dat we scherp moeten zijn en kritische vragen moeten stellen om te zorgen dat deze partijen die dingen doen die goed zijn voor de Groningers. We moeten er op letten dat wij en dus de Groningers serieus genomen worden. De ervaring leert inmiddels, helaas, dat we erg hard moeten vechten om gehoord te worden en ook echt serieus genomen te worden. En natuurlijk lopen we inderdaad vaak achter de feiten aan, wij maken ons geen enkele illusie over de daadwerkelijke machtsverhoudingen. Maar dat ontslaat ons nog niet van de plicht om het te blijven proberen. Wij geloven nog steeds dat het mogelijk moet zijn om de Groningers recht te doen, en om dat te bereiken met fatsoenlijk overleg. Wat is het alternatief als we daar niet meer in geloven?
Wat moet ik als er geen overeenstemming is tussen de eerste inspectie en de contra-expertise?
Wigboldus: “Dan kunt u naar de Arbiter Bodembeweging. Dat is een laagdrempelige voorziening. Het is ook redelijk eenvoudig qua aanvragen en het kost niets. Wel zijn de wachttijden inmiddels opgelopen tot ruim een jaar. Maar zij opereren onafhankelijk en doen op basis van uw documentatie een uitspraak waar het CVW en de NAM zich aan moeten verbinden.”
Volgens meerdere bezoekers van de informatieavond was het nuttig om meer verstand te krijgen van de verschillende regelingen en om inzicht te krijgen in de situaties van hun dorpsbewoners. Ook voor het Groninger Gasberaad is van het groot belang om op de hoogte te blijven van wat schademelders allemaal meemaken.
Zijn er nog onduidelijkheden of heeft u andere vragen? Of wilt u graag uw ervaring delen met het Groninger Gasberaad? Kent u mensen in andere dorpen die ook behoefte hebben aan een bijeenkomst over het ‘buitengbied’? Laat het ons weten. Mail naar [email protected].
Om op de hoogte te blijven kunt u zich ook aanmelden voor onze nieuwsbrief, dat kan via gasberaad.nl of door een mailtje te sturen naar [email protected].
Laat u stem horen! Teken de petitie op Laatgroningennietzakken.nl!
