Voorwoord
2020: het jaar dat de geschiedenisboeken in gaat als memorabel, als gevolg van de coronapandemie.
In hoeverre de coronapandemie invloed heeft op de aardbevingsproblematiek is vanuit onze positie
nog niet goed vast te stellen.
Wel kunnen we – terugkijkend op dit jaar – vaststellen dat het aantal aanvragen is teruggelopen. Ligt
het virus hieraan ten grondslag, wachten bewoners op versterking of is de reden te zoeken in een
verbeterde schadeafhandeling? Die vragen onderzoeken wij op dit moment.
Goede weg & nog werk te verzetten
De aardbevingen nemen – in aantal en intensiteit – gaandeweg af, bovengronds neemt de efficiënte
aanpak van schadeafhandeling toe. Wij zien dat het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG)
goede stappen zet in dit proces. We zijn er echter nog niet. Want er wórdt hard gewerkt en het gáát
op een aantal vlakken beter dan in het verleden. Maar daarnaast blijven er essentiële zaken die
vragen om aandacht en aanpassing, u leest ze in vogelvlucht in onderstaande opsomming en nader
toegelicht in het vervolg van dit jaarverslag. Door het Groninger Gasberaad worden daar in het
rapport Boudel op Rieg heldere en naar onze mening pragmatische handreikingen voor gegeven.
Verderop in dit jaarverslag wordt hier op een aantal punten naar verwezen. Wij hopen van harte dat
Kabinet en Tweede Kamer deze handreikingen ter harte nemen en ernaar gaan handelen.
Constateringen & aanbevelingen in vogelvlucht
Wij signaleerden in 2020 een aantal ontwikkelingen. Waar deze actie behoeven, zijn ze in hoofdstuk
4 vertaald naar adviezen. Ik wil ze hier alvast in vogelvlucht noemen:
1. Versterking: doorpakken – Het proces van versterken duurt inmiddels veel en veel te lang,
onderzoek volgt op onderzoek. Mede daardoor lopen mensen vast. De versterking moet dan
ook sneller en beter worden opgepakt.
2. Maak het helder & hanteerbaar voor bewoners – Schadeafhandeling blijft voor veel mensen
een uitermate complexe materie. Wanneer aanvragen door de Commissie worden
behandeld, is vaak de eerste vraag die de casemanager stelt en onderzoekt: waar stáát u
eigenlijk in het proces van schadeafhandeling of versterking? Het antwoord op die vraag is
vaak op zich al een flinke zoektocht.
3. Aandacht voor psychosociaal en verborgen leed – Het moet gezegd: veel van de
aanbevelingen, genoemd in onze eerdere jaarverslagen, zijn inmiddels geëffectueerd. De
inzet van aardbevingscoaches, bijvoorbeeld. Echter: nog altijd is er ook – minder zichtbaar –
leed. Constructieve aandacht voor kwetsbare groepen als ouderen en sociaal zwakkeren blijft
dan ook een noodzaak.
Commissie Bijzondere Situaties Jaarverslag 2020 | 2
4. Vereenvoudig het speelveld & geef de regie aan bewoners – Er zijn vele instanties die zich
inzetten voor de ondersteuning van bewoners in het aardbevingsgebied. Bij al deze instanties
worden rode draden in de problematiek waargenomen, worden obstakels gesignaleerd en
ideeën gegenereerd over hoe de ondersteuning beter zou kunnen. Bewoners moeten echter
wel weten waar ze kunnen aankloppen in plaats van het risico te lopen de weg volledig kwijt
te raken.
5. Ondersteuning voor ondernemers – In het Groninger aardbevingsgebied worden uiteraard
niet alleen particulieren getroffen, maar ook ondernemers. Het zijn met name de kleinere
ondernemers (ZZP’ers, ondernemers met bedrijf aan huis) die de dupe zijn. Omdat de
Commissie er uitsluitend is voor particulieren, kan zij voor deze mensen weinig betekenen.
De oplossing zou moeten worden gezocht in een nauwe samenwerking tussen de NCG en het
IMG.
6. Huurders: een vergeten groep – Een vergeten groep in de aanpak van
aardbevingsproblematiek lijken de huurders. Meermalen komt de Commissie situaties tegen
waarin huurders de dupe zijn van de gevolgen van de aardbevingen. Hier is sprake van een
lacune waarop ingesprongen c.q. ingegrepen zou moeten worden.
7. Overige – niet aardbevingsgerelateerde – problematiek – De Commissie constateert dat er
veelvuldig sprake is van overig leed, veelal van sociaal maatschappelijke aard, dat niet direct
aardbevingsgerelateerd is. Deze problemen zullen ook als zodanig moeten worden opgepakt.
Ten slotte: van aansprakelijkheid naar maatschappelijke verantwoordelijkheid – Hoe nu
verder? In het rapport van het Groninger Gasberaad wordt een uitgangspunt aangesneden
waar wat de Commissie betreft de crux van de aanpak in zit: juridische aansprakelijkheid
versus maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het gaat niet alleen om stenen maar vooral
om de mensen die daarbinnen wonen.
Onze mensen in het werkveld
‘Onze’ mensen: de casemanagers, zaakwaarnemers en deskundigen, zij zijn het die voor een
belangrijk deel de kwaliteit van het werk van de Commissie Bijzondere Situaties bepalen. Hun inzet
en betrokkenheid is onverminderd groot. Terwijl het afgelopen jaar voor hen vele malen lastiger was,
omdat hun contact met bewoners werd bemoeilijkt door de coronamaatregelen. Desondanks
slaagden zij erin de nabijheid vast te houden, het luisterend oor te zijn, de objectieve blik te houden
en naast de bewoners te staan in het zoeken naar oplossingen.
Wij hebben als Commissie buitengewoon veel waardering voor deze mensen en willen hen danken
voor hun inzet en deskundigheid.
Waar we het allemaal voor doen
Op basis van de ervaring van de afgelopen jaren én van 2020 kunnen wij concluderen dat de
Commissie een belangrijke meerwaarde heeft in de individuele situaties die in behandeling zijn
genomen. Vaak kunnen wij daarin het verschil maken.
Oplossingen realiseren die mensen helpen om hun leven weer op orde te krijgen. Een bijdrage
kunnen leveren om hen die regie terug te geven én een toekomstperspectief te bieden. Dat is waar
we het voor doen.
Lees hier het jaarverslag 2020 en ook hier is het verslag te downloaden.
