Het bevingsverhaal van Karel en Betty

Wie: Karel en Betty
Woonplaats: Meedhuizen
Type huis: Boerderij
Hebben te maken met: NAM, CVW, NCG, TCMG, Gemeente Delfzijl

Het gesprek met burgemeester Beukema van Delfzijl is nog maar net begonnen als Karel en Betty horen dat hun boerderij op een lijst staat en daardoor waarschijnlijk voorrang krijgt in het versterkingsproces. Dat is fijn om te horen, maar ook een beetje gek na alles wat eraan vooraf is gegaan. Karel en Betty hebben sinds 2012 een dik gasschade-dossier opgebouwd en waren het vertrouwen dat het goed zou komen kwijt.

Op 16 augustus 2012 hoort Betty een enorme dreun in de schuur. ‘Ik dacht dat Karel met de tractor ergens tegenaan reed. Ik schrok me rot.’ Vanaf dat moment zien Karel en Betty aan de binnen- en de buitenkant van de boerderij scheuren ontstaan. Karel: ‘Vooral aan de gevel van de woonkamer op het zuidwesten. Een deel van de muur onder het raam kwam los en dreigde naar buiten te vallen. Dat hebben we zelf hersteld. En het plafond begon te wijken. Het leek of de boerderij in het midden brak.’

Ze doen melding van de schade, maar hun boerderij ligt te ver van het episch centrum en de schademelding wordt afgewezen. Toen de grens voor schades werd bijgesteld kwam Octa, in opdracht van de NAM, toch de schade opnemen. Op 29 augustus 2014 ontvangen Karel en Betty het rapport. De expert meent dat de meeste schades het gevolg zijn van een slechte constructie van de boerderij (slechte fundering en ontbreken van betonnen lateien boven de raamkozijnen). Karel: ‘Dat kon niet kloppen, toen we de boerderij in 2004 kochten is bij de taxatie speciaal gelet op de bouwkundige staat en die was uitstekend.’

Karel en Betty zijn het dus niet eens met de beoordeling en het voorgestelde schadebedrag van 13.000 euro en stellen de NAM voor het rapport verder te negeren. Ook hebben ze geen vertrouwen in herstel volgens de HAS-methode, omdat ze denken dat de zichtbare scheuren veroorzaakt worden door ondergrondse schade aan het fundament. Ze vragen om een contra-expertise van Vergnes. Die rapporteert op 28 juli 2015 dat de meerderheid van de scheuren aan zowel buiten- als binnenmuren gerelateerd kunnen worden aan de aardbevingen. Vergnes vindt dat een constructeur de voorgevel moet beoordelen en een plan moet maken om deze duurzaam te versterken. Dit voorstel wordt door de Dekra, die namens de NAM optreedt, overgenomen.

Ingenieursbureau HADO doet een visuele inspectie, sonderingen en laat de fundering bij de voorgevel uitgraven. Bij de inspectie worden scheuren in de binnenmuur van de keuken gevonden die nog niet eerder waren opgevallen. Ook die schade wordt gemeld, nu bij het CVW. Archipunt wijst de schade af en trekt ook de constructie van de boerderij in twijfel. HADO stelt in haar rapport echter vast dat de boerderij solide is gebouwd en het fundament voldoende sterk. Maar, gezien de huidige staat én met het oog op te verwachten aardbevingen moet de boerderij wel direct hersteld en versterkt worden. HADO levert meteen een plan met een kostenberekening om het woongedeelte van de boerderij te versterken.

Volgens Dekra gaat het in het voorstel van HADO om versterking en niet om schadeherstel en dus gebeurt er niets. Betty en Karel zien ondertussen steeds maar nieuwe scheuren ontstaan. Betty: ‘Een heel onveilig gevoel, muren kwamen los op elkaar te staan, het stof van het plafond dwarrelde naar beneden. Maar we konden alleen maar afwachten.’

Herstel
Uiteindelijk biedt de NAM op 14 mei 2018 aan 35.000 euro te betalen om de schade te laten herstellen. Karel ‘Dat aanbod hebben we maar geaccepteerd, het was een eenmalig bod en er was haast bij, want de aannemer die de gevel inmiddels had gestut waarschuwde dat hij het niet vertrouwde. Volgens het CVW was er geen gevaar, maar het voelde niet veilig. Een arbiter inschakelen voor een hogere schadevergoeding zou weer vertraging opleveren.’

De aannemer vernieuwt muren, plafond, vloer en kozijnen van de woonkamer. Om verdere verzakking te voorkomen plaatst hij een betonnen funderingsplaat onder de hoek. Bij het verwijderen van de binnenste spouwmuren komen ook de betonnen lateien aan het licht die er volgens Octa niet waren. Betty: ‘In januari 2019 was de verbouwing van de woonkamer klaar. Meer konden we met het geld niet doen en helaas moesten we in de zomer alweer schade melden bij de TCMG. De herstelde gevel ging opnieuw scheuren en de scheuren die we niet hadden kunnen herstellen werden nog groter. Het is mooi hoor, kerkuilen in de schuur, maar dat ze gewoon door de kieren in het dak in- en uitvliegen is toch niet helemaal de bedoeling.’

Een expert van de TCMG beoordeelt de nieuwe schade als zeer waarschijnlijk aardbevings-gerelateerd, maar de schade die eerder al door de NAM was beoordeeld moet TCMG buiten beschouwing laten. Voor ongeveer 6500 euro kan de zichtbare schade hersteld worden, denkt TCMG. ‘Maar dat willen we dus niet meer,’ zegt Karel, ‘we hebben dus bezwaar gemaakt. Als het fundament niet wordt versterkt kun je blijven repareren, maar het huis wordt steeds slechter. Ook zonder aardbevingen gaat de scheurvorming nu door, misschien door de droge zomer. We melden de nieuwe schades wel, maar omdat de vorige niet is afgehandeld worden die in de wacht gezet. We zitten niet in de stuwmeerregeling, want onze schade is veel groter dan 5000 euro en ons geval is complex.’

‘Volgens het HRA-model heeft onze boerderij een licht-verhoogd risico, maar ook daar hebben we geen vertrouwen in. De huizen in onze omgeving hebben een heel wisselend risicoprofiel en er is niemand die snapt waar dat in zit.’ Betty: ‘Dat gevecht met instanties, metingen, regelingen terwijl je je huis kapot ziet gaan, we liepen echt vast.’ En dan vertelt de burgemeester in november 2019 dus dat de boerderij op een lijst staat. Karel en Betty zijn verbaasd. ‘Wie neemt zo’n besluit? Op welke gronden en wie controleert dat?’, vraagt Karel zich af. Betty: ‘Het voelt een beetje vies om op een speciale lijst te staan, niet helemaal eerlijk. Natuurlijk willen we graag dat ons huis zo snel mogelijk wordt versterkt, maar dat geldt niet alleen voor ons.’

Delen