Betreft: Marco en Liesbeth
Wonen in: vrijstaande woning aan een Gronings diep
Gapend zitten ze in de woonkamer. Marco in zijn favoriete stoel, Liesbeth op de bank. Ze hebben net een onlinegesprek afgerond met hun coördinator van de NCG, hun ontwerper en een bouwkundig constructeur over hun nieuwe copy-paste huis. Ze zijn moe, doodmoe van het proces dat nu al meer dan 4 jaar duurt. Marco gaapt nog eens en kijkt naar het plafond. “Elke keer als er weer een beving is schudt het huis en kijk ik naar het plafond om te bepalen of ik nog leef wanneer deze naar beneden valt.” Bang zijn ze niet. Liesbeth: “Ik denk dat het anders zou zijn als we kinderen zouden hebben. Als ik op mijn werk ben en er is een beving denk ik wel zou het huis er nog staan”.
Liesbeth: ”De eerste aardbeving die dit huis trof was in juli 2014, wij verhuisden hier naartoe in augustus dat jaar. Over de gevolgen van de aardbevingen was toen nog niet veel bekend. Wij waren daar dan ook niet mee bezig.” Op een gegeven moment ziet Marco zowel aan de voor- als achterkant scheuren in het huis die hij niet vertrouwt: “We zagen dat de stenen linksvoor bij de fundering uit de muur kwamen zetten. We maakten ons daar wel zorgen over, als dat wegzakt ben je in de aap gelogeerd”. Inmiddels was bekend dat je schade kon laten opnemen en daar kwam uit: repareren voor €1.000,=. Marco: “De bouwjongens die langskwamen zeiden dat ze dat eigenlijk helemaal niet konden doen voor dat bedrag. Ze hebben hun best gedaan, uiteindelijk zag je in ieder geval niets meer van de scheuren. Ondertussen bleek dat je in aanmerking kon komen voor een bedrag van €4000,- voor het verduurzamen van je huis als de kosten hoger waren dan €1.000,-.” De kosten van het herstellen van de schade van hun huis waren €999,95. Marco: “Ik weet niet hoor, maar dat doen ze dan toch bewust? Dat ga je echt denken.” Uiteindelijk, na zelf actie te hebben ondernomen kregen ze de €4.000,00 wel. Dat staat overigens nog steeds op hun bankrekening, in afwachting van de versterking.
Heft in eigen Hand
Want ondertussen gaan de aardbevingen door. Marco: “Liesbeth voelde ze niet allemaal, ik wel. Ik zat vaak, heel kort dat wel, te schudden in mijn stoel”. Melden doen ze de nieuwe schades niet. Marco: ”Nee, want redelijk vlak daarna stuitte ik op internet bij toeval op het project ‘Heft in eigen Hand’ en vulde op de website mijn naam en e-mailadres in.” En, ze waren 1 van de 200 uitverkorenen. Marco tipt zijn buurman ook maar die maakt er geen gebruik van. “Later heeft hij wel eens gezegd dat hij er nog steeds spijt van heeft dat hij dat toen niet heeft gedaan. Dat vind ik ook, want dan hadden we er samen in gezeten en elkaar kunnen helpen.” Marco vertrouwt de schadeopnames van de CVW-schade experts niet, dus hij is blij met ‘Heft in eigen hand’: “Ik wist dat er nog klappen zouden komen, de schade-inspecteur keek niet eens goed, ze waren veel te snel klaar. Ze keken eigenlijk alleen maar optisch, ze groeven niet, ze wisten niet eens wat voor fundering hier lag, dat kun je geen onderzoek noemen. Dat is gewoon makkelijk geld incasseren”.
Ondertussen wordt de situatie erger, er komen meer scheuren en Marco ontdekt dat de wokkels die eerder zijn geplaatst niet helpen maar de situatie van hun huis juist erger maken. De stenen gaan makkelijker rollen door de wokkels.
Het melden van nieuwe schades doen ze nog steeds niet omdat ze in het proces zitten van ‘Heft in eigen Hand’. Dat betekent immers dat hun huis of versterkt wordt of dat er sprake zal zijn van sloop/nieuwbouw. Liesbeth: “Je gaat niet telkens schade melden, want dat is zonde van het geld als elke schade wordt opgelost en je toch in aanmerking komt voor versterking of sloop/nieuwbouw. Maar ondertussen duurt het maar en het wordt er niet veiliger op.”
Een jaar nadat ze zich hebben aangemeld voor ‘Heft in eigen Hand’ krijgen ze een coördinator van de NCG toegewezen en komen ze na een lang proces uit op sloop/nieuwbouw. Het hele proces kost veel tijd. Liesbeth noemt op: “De coördinator komt langs, er komt een bodemonderzoek, dan een vleermuizenonderzoek en er wordt een tekening gemaakt. Vervolgens wordt een berekening gemaakt, dan komen er twee makelaars onafhankelijk van elkaar om de waarde van de nieuwbouw te berekenen. Het duurde al met al bijna 3 jaar.”
Eigen ontwerp: pop-up
Met goede moed gaan ze aan de slag. Marco doet onderzoek en steekt zijn ziel en zaligheid in het ontwerp van een pop-up huis. Liesbeth: “We kozen voor een energiezuinig, aardbevingsbestendig, milieuvriendelijk en zoveel mogelijk ‘off grid’ huis. We zouden gewoon onze waterput gebruiken bijvoorbeeld.” Het kost Marco veel tijd om tot een ontwerp te komen. “Ik had online gesprekken met de leverancier in Frankrijk en op een gegeven moment konden we online met hun materialen ons huis ontwerpen. Het resultaat was een kloppende 3D-tekening.” Samen met de coördinator van de NCG, die heel enthousiast is over het huis, gaan ze naar een bouwbedrijf in Lelystad. “Dat bouwbedrijf kende bedrijven die dat soort huizen al in Nederland gebouwd hadden en zo hoefden we niet naar Frankrijk.” Marco maakt zelfs een plan voor het zo milieuvriendelijk mogelijk aanleveren van het bouwmateriaal en perfectioneert het ontwerp o.a. door de luchtfoto’s die hij verwerkt in de 3D-tekening. Ze zijn trots op hun ontwerp. Op het moment dat ze hun ontwerp indienen bij DEAL (werkorganisatie Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum) is dit helemaal voorbesproken met hun coördinator van de NCG.
Marco: “Tijdens het hele proces hielden we hem van alles op de hoogte, hij was overal bij betrokken. Ik checkte bij hem of ik het ontwerp zo kon inleveren. Ik heb namelijk geen verstand van hoe je dit soort dingen moet inleveren. Hij zei niet dat het anders moest, hij zei zelfs dat hij nog nooit zo’n mooi 3D-ontwerp had gezien.”
Het voorgesprek
In januari 2019 sturen ze het ontwerp in. Liesbeth: “Het was een grove tekening van hoe we het wilden hebben, op de website lazen we dat er een voorgesprek zou zijn over het ontwerp zodat je het kon toelichten en eventueel aanpassen. Zij sturen het ontwerp dan door naar welstandscommissie Libau. De welstandscommissie geeft een advies en de gemeente beslist of ze het advies overnemen.” Een reactie zullen ze binnen zes weken ontvangen. In mei neemt Liesbeth maar eens contact op met hun coördinator van de NCG. Deze zegt nog niks gehoord te hebben, het heel druk te hebben en vraagt haar zelf te bellen met de DEAL. Liesbeth: “De dame die opnam zei dat er iemand ziek was geworden en dat het daarom zo lang had geduurd, ze keek in het systeem en zei gelijk: Ik zie het al, het is afgekeurd.” Liesbeth valt bijna van haar stoel van verbazing en vraagt naar het voorgesprek dat ze zouden hebben en dat op de website staat vermeld. Immers, op basis van dat gesprek kunnen er nog aanpassingen worden gedaan. De mevrouw aan de telefoon heeft een kort antwoord: “Dat voorgesprek? Staat dat nog zo op de website? Dat doen we al twee jaar niet meer. En dat heeft niks met corona te maken.”
Zonder enig gesprek of contact ontvangen ze het afkeuringsrapport van de Libau welstandscommissie. Het blijkt dat er allemaal onderdelen missen. Zo hadden er plattegronden bij gemoeten en er mist een underlayer. Waarom heeft de gemeente geen contact gezocht om die ontbrekende documenten op te vragen? Wat ging er mis? Marco: “Ik denk dat onze coördinator van de NCG ook dacht dat er een voorgesprek zou komen. Hij heeft dat nooit toegegeven. Hij had ons in ieder geval moeten zeggen hoe we het moesten inleveren. Hij heeft daar ervaring mee. Wij zijn geen bouwkundigen of architecten.”
Hoe dan ook: Hun energieneutraal, milieuvriendelijk, zelfontworpen huis is afgekeurd. De coördinator van de NCG zegt niets meer te kunnen doen voor dit ontwerp en geeft aan dat er een nieuwe stap moet worden ondernomen. Het is een klap in het gezicht van Marco en Liesbeth.
Copy paste dan maar
Ze zijn er zat van, inmiddels is er weer een jaar verstreken, en ze besluiten voor een copy-paste van hun eigen huis met een andere indeling te gaan. Ze gaan opnieuw met de architect om de tafel. Voordat het nieuwe ontwerp er ligt, zijn ze wéér een jaar verder. Waarom dat zo lang duurde? Liesbeth lacht: “Geen idee, zeg het maar!” Marco reageert: “Ik snap het wel, de ontwerper woont ook in het aardbevingsgebied en hij komt om in het werk. En voordat je het weet ben je gewoon weer een jaar verder.” Marco: “Het kost allemaal heel veel tijd, nu moet er weer informatie worden verzameld, het proces is niet duidelijk en daarnaast moet het ook weer niet té snel gaan want we willen geen prutshuis natuurlijk.”
Marco en Liesbeth zijn er nog niet. De ontwerper moet weer aan het tekenen, er moeten afspraken tussen hem en de coördinator van de NCG worden gemaakt over het budget. Want ook dat blijkt – in tegenstelling tot wat Marco en Liesbeth dachten – ook nog niet definitief vastgesteld te zijn. “Wat als er geen akkoord komt op het budget wat ervoor staat?” Er kan nog van alles misgaan.
Wakker liggen van dit proces doen ze beiden niet meer. Liesbeth: “Op een gegeven moment kom je in een berustende modus. Ik probeer m’n schouders bij nieuwe tegenslagen op te halen en te hopen dat het dan misschien vólgend jaar lukt. Dat lukt niet altijd. Je moet steeds al je verwachtingen bijstellen, toekomstplannen maken is moeilijk. Soms denk ik ook wel eens, laat er maar een zware beving komen terwijl wij en de katten eruit zijn, en dat het huis dan instort. Dan MOET er wel iets gebeuren. Maar dat wil ik natuurlijk niet echt.”
Ondanks Marco’s grote teleurstelling dat hij zo weinig steun heeft gekregen voor zijn energieneutraal, off-grid en milieuvriendelijk, duurzaam ontwerp, is hij van plan om binnen de kaders van hun copy paste huis te kijken naar wat er op duurzaamheidsgebied nog mogelijk is. Zo heeft Marco dakpannen met zonnecellen gevonden, willen ze de waterput bewaren en weer gebruiken en zal de houtkachel straks de hele ruimte inclusief vide verwarmen. Marco: “Ja, wel een houtkachel. Ik heb daarin het milieuvriendelijke losgelaten.”
De regie is weg
Het heeft effect op hoe ze zich voelen. Liesbeth: “Ik las laatst dat iemand zei, op zich gaat het wel goed maar de regie is een beetje weg en dat herken ik. De regie raak je kwijt, iedereen zegt maar wat en ik heb het gevoel dat ze niet meer met elkáar praten. Libau niet met de gemeente, de gemeente niet met de NCG. Ze liggen elkáar alleen maar dwars en daar zijn wij het slachtoffer van.”
Marco: ”Bij ons duurt het in verhouding nog kort, maar het beheerst zo alles. Ik heb heel lang gedacht: ik ga gewoon door! Maar je komt er op een gegeven moment achter dat het in je kop en in je lijf gaat zitten en je bent er spuug- en spuugzat van. Je wordt heel wantrouwend. En moe en onverschillig. En als er iets is wat ik niet ben dan is het wel onverschillig.” Liesbeth vult aan: “Je hebt het gevoel dat mensen je niet meer geloven. Je wilt graag zo aardbevingsbestendig en off grid mogelijk bouwen en je wilt alles doen om het maar veilig te houden en milieuvriendelijk bezig te zijn maar het wordt aan alle kanten onder je voeten weggemaaid, je krijgt alleen maar een tik op je neus.” Marco beaamt: “We moeten milieuvriendelijk worden en hier in Groningen, waar we dat met relatief weinig middelen kunnen doen, haken ze af.”
Oneerlijk
Marco: ”Wij komen in aanmerking voor sloop/nieuwbouw, dat betekent niet dat ik daar persé heel vrolijk over ben wanneer ik zie dat mijn buurman helemaal niks krijgt. Hier in het dorp zijn we heel open en is er geen strijd, maar ik kan me voorstellen dat wanneer je een twee onder een kapwoning hebt en de ene krijgt wel en de ander niet of de overkant wel en jij niet dat dat heel lastig is, dat is oneerlijk en dat steekt mij. Er wonen hier al 8 jaar mensen in een container, de kinderen zijn erin geboren en groeien erin op en wij krijgen een nieuw huis toegekend omdat ik per ongeluk mijn naam heb ingevuld. Het is die oneerlijkheid die blijft hangen.”
Belangrijk voor mensen die meedoen met Heft in Eigen hand is om te weten dat er een club is die ervaringen met elkaar deelt en elkaar helpt. Zit u in Heft in eigen Hand en wilt u contact met andere mensen die in hetzelfde proces zitten? Neem contact op met Nicole van Eijkern: [email protected].
