Zijn aardbevingen in Groningen, of gasbevingen zo u wil, normaal? Wij vinden van niet. In Den Haag maar ook bij het Staatstoezicht op de mijnen (SODM) denken ze daar anders over. SODM bracht in juni een advies uit op het winningsplan zoals dat door de NAM is gepresenteerd. Een winningsbesluit met 24 miljard m3 per jaar is volgens het SODM een onderbouwde keuze. Bij die hoeveelheid is geprognosticeerde seismiciteit tot 2021 niet hoger dan die in 2015 is opgetreden. Bovendien is een extra reductie te verwachten als zonder fluctuaties wordt gewonnen.
Begin jaren 90 toen het verband tussen aardbevingen en gaswinningen werd erkend traden gemiddeld vijf bevingen per jaar op met een magnitude groter dan 1,5 op de schaal van Richter. Groningen streed voor erkenning niet wetende wat er nog zou komen met Huizinge in 2012 als voorlopig zwaarste klapper. Vijfentwintig jaar later in 2015 werden 22 van dergelijke bevingen geregistreerd. We leven nu in een tijdperk waarin dit aantal de referentie is voor ‘de onderbouwde keuze’ die SODM afgelopen maand presenteert. Dus ja, we zijn aardbevingen normaal gaan vinden.
Rekenmodellen
Alle voorspellingen in het winningsplan en die van SODM worden gedaan op basis van modellen, zowel modellen die de ondergrond beschrijven als statistische modellen. Als Gasberaad vinden we het moeilijk om in te schatten of de juiste modellen worden gebruikt. Of dat de modellen alles wat te rooskleuriger voorstellen? Professor Vlek van de RUG heeft een aantal eenvoudige relaties afgeleid die de totale hoeveelheid gewonnen gas (met als natuurlijke tegenhanger de uitputting van het gasreservoir) afzet tegen het aantal aardbevingen dat dan per jaar optreedt. Die relatie blijkt er verrassend goed te zijn. Bij extrapolatie van die relaties naar reservoir uitputtingen in de toekomst blijkt het aantal bevingen in de toekomst duidelijk hoger dan de NAM voorspelt. Het is moeilijk te bepalen wie er nu gelijk heeft. Het maakt volgens het Gasberaad wel duidelijk dat er niet één modelwaarheid is, maar dat uitkomsten van verschillende modellen of combinaties van modellen de basis zou kunnen/moeten zijn van de voorspelling van seismiciteit.
Meet- en regelprotocol
SODM doet naast het winningsadvies verschillende duidelijke en richtinggevende uitspraken. Twee lichten we er hier uit, het Meet- en regelprotocol en de oproep om naast schadeherstel en versterking ook te werken aan schadepreventie.
Het door NAM voorgestelde Meet- en regelprotocol is door SODM afgewezen. Het is zogezegd niet ten genoegen van de Inspecteur-generaal der Mijnen. Het protocol was gemaakt om het effect van de winning te kunnen monitoren, maar vooral ook om op basis van metingen de winning, lopende de concessie, eventueel bij te kunnen stellen. NAM heeft op basis van winningsplan zelf het vertrouwen dat het in afzienbare tijd binnen de grenzen van de optredende seismiciteit maximaal kan winnen, ofwel waar mogelijk de bovengrens van 33 miljard m3 op kan zoeken. SODM was het met het protocol niet eens en heeft een eigen werkprotocol geïntroduceerd dat geldt zolang NAM niet met een afdoende nieuw protocol komt. Op basis van het werkprotocol moet NAM actie ondernemen zodra in een cirkel met 10 km doorsnede 5 of meer aardbevingen per jaar plaatsvinden met een magnitude van 1,0 of hoger. Hetzelfde geldt als een aardbeving met een grondversnelling van 0,05 plaatsvindt.
Schadepreventie
SODM zwengelt nadrukkelijk de schade discussie aan. NAM geeft in het winningsplan aan dat naar haar idee scheuren in meerdere muren tot het acceptabele risico behoort. SODM neemt daar nadrukkelijk afstand van. Het vindt dat NAM de schade onderbelicht en dat de mate waarin schade acceptabel wordt gevonden is overschat.
SodM is van mening dat NAM er geen blijk van geeft dat het voorkomen of beperken van schade een leidend criterium is. De nadruk ligt op het veiligheidsrisico en mitigerende maatregelen, niet op het voorkomen van schade en preventieve maatregelen. Daarbij is de effectiviteit van de door NAM voorgestelde maatregelen op de resultaten van de risicoberekening sterk afhankelijk van degemaakte modelkeuzes, aannames en onzekerheidsbandbreedten. SODM pleit voor meer aandacht voor de schade en wil meer nadruk voor schadepreventie. Scheuren in meerdere muren is niet acceptabel. Het Groninger Gasberaad onderschrijft dit en roept de NCG op schadepreventie in het volgende Meerjaremplan nadrukkelijker een plek te geven.
.
