Geachte heer Kamp,
Na vijf jaar eindigt hier, vandaag, onze formele relatie. De relatie tussen u als minister en ons als Groningers. Het was een gedwongen relatie, beiden hadden we er niet om gevraagd. We waren, zo gezegd, door Huizinge tot elkaar veroordeeld. Soms kan er uit zo’n situatie iets moois groeien.
Maar dat is hier, zoals u ongetwijfeld met ons eens bent, niet gebeurd. Beiden hebben we ons in deze vijf mateloos gefrustreerd en onbegrepen gevoeld.
In uw werkelijkheid heeft u “hard gewerkt” voor de Groningers, “is er heel veel gebeurd” en was u het die, als eerste minister in de Nederlandse geschiedenis, “de gaskraan verder dicht heeft gedraaid”. Natuurlijk heeft u dat alles “buitengewoon zorgvuldig” gedaan en zich altijd gebaseerd op “adviezen en onderzoek”. U wilt best begrijpen dat het allemaal “zeer onplezierig” is voor de Groningers maar ze moeten wel redelijk blijven. U kunt toch moeilijk het ene probleem oplossen door het andere te creëren? “Wanneer de Fransen morgen geen aardappels meer kunnen koken vinden we dat ook niet plezierig, toch?” Kortom, u “betreurt het zeer” dat de Groningers met “negatieve emoties” kampen maar, u valt niks te verwijten.
Onze werkelijkheid is een andere. Ja, er is veel gebeurd maar wat is er werkelijk veranderd?
Er ís nog geen gegarandeerde veiligheid, er ís nog geen bevredigende schade afhandeling, er ís nog geen goed lopende versterking, er ís nog geen gezonde huizenmarkt, er ís nog geen (economisch) perspectief, maar bovenal: er ís nog geen vertrouwen. Er zijn vooral heel veel pleisters geplakt en noodverbanden gelegd. En zelfs die hebben we telkens zwaar moeten bevechten.
Millimeter voor millimeter. Telkens weer moest alles uit de kast worden gehaald.
Maar wat moet dat moet! En dus zullen we ook vandaag weer proberen beweging te krijgen.
Wij willen graag opheldering over de volgende zaken:
- U weet dat de versterkingsoperatie momenteel dreigt te stagneren. Aantallen worden niet gehaald, kwaliteitsstandaarden ontbreken. Het is de schuld van het CVW maar die wordt aangestuurd door de NAM. Afspraken met de NCG kunnen niet worden afgedwongen. Op welke manier is hier volgens u sprake van publieke regie wanneer we in alles afhankelijk blijven van private partijen als NAM en CVW?
- De vertraging zal gevolgen hebben voor de totale aantallen de komende jaren. Inhalen is onmogelijk, de hoeveelheid versterkingen die een gebied tegelijk aan kan is in alle opzichten beperkt. Naar verwachting van NAM&SodM neemt de seismiciteit na 2021 weer toe. De planning van de aantallen te versterken woningen was er niet voor niets, die was nodig om de veiligheid van de Groningers dan te kunnen garanderen. Hoe gaat u daar nu voor zorgen?
- In april van dit jaar heeft u, op basis van een advies van SodM, aangekondigd het winningsniveau per 1 oktober met 10% te verlagen. Toen ging u er nog van uit dat de versterkingsoperatie volgens planning zou verlopen. Nu blijkt dat dat niet het geval is. In hoeverre is dit nieuw feit voor u aanleiding het winningsniveau nog verder te verlagen?
- Dit alles gaat nog over versterken op ‘veiligheidsnorm’ en níet over de wettelijke plicht om schade te voorkomen en/of te beperken. Gaan we daar ooit aan toe komen?
Daarnaast vragen wij ons af: met welke boodschappen stuurt u en het nieuwe kabinet uw opvolger naar Groningen? Zit in het overdrachtsdossier alleen een stapel Excel sheets en grafieken?
Of wilt u uw opvolger de gelegenheid geven te leren van de fouten die u – met ongetwijfeld goede bedoelingen – heeft gemaakt? Gewoon, omdat het dan allemaal voor niet voor niks is geweest.
In dat geval hebben we een aantal suggesties die u gerust mag gebruiken bij de overdracht.
U zou uw opvolger de volgende zaken op het hart kunnen drukken:
- Herstel van vertrouwen: Kom met een Delta Plan en een Deltacommissie. Multidisciplinair, interdepartementaal met een gelijkwaardige rol voor de regio. De regio kan het niet alleen maar ook één enkele ambtenaar van EZ (de NCG) kan dit niet alleen. Bovendien is dat veel te kwetsbaar in dit complexe, veelomvattend dossier. Hoe groot zijn Overheidsdienst ook wordt. Regel hierbij in één moeite door een onafhankelijke positie voor deze Deltacommissie.
- Herstel van vertrouwen: Kom met een schade aanpak die voldoet aan de Pijlers en uitgangspunten van de regio. Niet meer en niet minder.
- Herstel van vertrouwen: Ga aan de slag met een afbouwplan gaswinning. Gemeenten in Nederland willen wel, maar hebben ondersteuning, koers en richting nodig van het Rijk. Laat zien dat we gaan versnellen in de omschakeling naar duurzame energie.
- Herstel van vertrouwen: Zorg voor een open gesprek met de regio. Neem de zorgen en suggesties van de Groningers serieus. Besef dat Groningers, heel anders dan hier in Den Haag, beloften en afspraken uiterst serieus nemen. Ze vergeten ze niet en herinneren je er altijd weer aan.
Het zal mede afhangen van uw opvolger hoe we, terugkijkend over tien jaar, deze vijf jaar durende relatie uiteindelijk zullen beoordelen. Mogelijk als een zeer moeizaam gelegd fundament waar uiteindelijk toch iets moois op gebouwd kon worden? Of als drijfzand waaruit ontsnappen niet meer mogelijk bleek. De toekomst zal het leren. Het ga u goed.
Susan Top,
Secretaris Groninger Gasberaad
