De Groninger Bodem Beweging (GBB), het Groninger Gasberaad en Vereniging Eigen Huis doen in een gezamenlijk handvest een dringend beroep op de Tweede Kamer om de wijziging van de Tijdelijke Wet Groningen niet in de huidige vorm aan te nemen. ‘Plaats eerst de Groningse inwoners voorop!’ Op 10 februari vindt een belangrijk Kamerdebat over de Groningse gaswinning plaats.
In een stevig sociaal handvest, gericht aan politiek en bestuurders, geven de drie organisaties aan met welke mensgerichte uitgangspunten de problemen in Groningen per direct moeten worden aangepakt om na acht jaren van gesteggel en vertraging het vertrouwen van de bewoners terug te winnen. Het voorliggende wetsvoorstel moet hier eerst aan worden aangepast.
De twaalf uitgangspunten in het Handvest zijn voor de drie bewonersorganisaties de toetssteen voor alle voornemens, besluiten en afspraken die vanuit de wetgever, bestuurders en instanties de Groningse gedupeerden raken. Een vergelijking met de toeslagenaffaire dringt zich op: het is nu nodig dat er een omslag in de bestuurscultuur komt en dat de menselijke maat weer centraal komt te staan. Enkele belangrijke punten uit het handvest voor politiek en bestuurders zijn:
Bewoners moeten voorop staan
Denk bij alle besluiten vanuit de bewonersbelangen en niet langer vanuit processen van ambtelijke organisaties. Hou op met Groningers te zien als potentiële profiteurs. Om vertrouwen te winnen moet je vertrouwen geven. Nog steeds gaat veel te veel geld op aan controles en onderzoeken. Geef bewoners het voordeel van de twijfel en besteed het geld aan herstel en versterking. Beperk administratief gedoe tot een minimum en zorg voor één aanspreekpunt. Voorkom dat bewoners hun weg moeten zoeken in een veelheid van ambtelijke instituten.
Herstel ook de funderingen
Stop met alleen cosmetisch oplappen en herstel als dat nodig is ook de funderingen. Ook de voorzitter van het Instituut Mijnbouwschade heeft gepleit voor uitbreiding van de wet om daar de bevoegdheid voor te krijgen.
Stel uiterste termijnen aan instanties
Uiterste termijnen moeten van toepassing worden voor de bestuurlijke instanties: worden die niet gehaald, dan mag de bewoner aan de slag. Nu moeten alleen bewoners zich houden aan termijnen, terwijl instanties besluiten en beloftes eindeloos kunnen uitstellen.
Zorg voor een goede rechtsbescherming
Het bewijsvermoeden moet bewoners helpen om de schade makkelijker te verhalen. Zo was het bedoeld door de Tweede Kamer. In de praktijk wordt dit uitgangspunt regelmatig omzeild door deskundigen, opgevoed in de NAM-cultuur. Bewoners moeten met een juridisch kader worden beschermd tegen voetangels in de vele juridische stukken en contracten waarmee ze te maken krijgen. Een onafhankelijk juridisch team moet hen ondersteuning gaan bieden.
Om dit pleidooi kracht bij te zetten zullen de organisaties het handvest aanbieden aan de betrokken ministeries, de dossierhouders in de Tweede Kamer, de provincie, gemeenten, NCG, IMG en de Onafhankelijk Raadsman.
