Op 14 januari van dit jaar heeft de gehele regio in gezamenlijkheid een brief met daarin vijf adviezen aan de minister en de Tweede Kamer gestuurd. De regiobestuurders hebben kort daarop gesteld dat er geen sprake van kan zijn dat zij het Nationaal Programma Groningen (NPG) tekenen wanneer er, met name, voor de adviezen over de versterking geen garanties komen.
Gistermiddag, 11 maart 2019, is het NPG ondertekend en dus is het tijd om de balans op te maken.
Wat waren de adviezen en hoe staat het ermee?
Advies 1
Over het terugdringen van het stuwmeer in de schadeafhandeling met onorthodoxe maatregelen:
Voer concrete versnellingsmaatregelen in vóór uiterlijk 1 april 2019
Stand van zaken:
Er wordt binnen de kaders gezocht naar versnellingsmogelijkheden door TCMG. Onorthodoxe maatregelen zijn niet aan de orde. Een generaal pardon was volgens de minister niet mogelijk “omdat soms alleen telefoonnummers bekend zijn”. Maar het één sluit het ander niet uit. Als er een telefoonnummer bekend is, dan neem je contact op om de schade op te nemen. Wat je dan níet meer doet is uitzoeken wat precies de oorzaak is van die schade, die stap sla je over. Dat is de ratio van een ‘generaal pardon’ (we leveren de term gelijk in voor een betere, suggesties welkom).
Conclusie ten aanzien van advies 1:
Dit advies is niet over genomen.
Advies 2
Over het ontbreken van samenhang tussen de schadeafhandeling en de versterking:
Zorg voor een samenhangende beoordeling en afhandeling van schade en versterking door één Instituut Mijnbouwschade vóór 1 april 2019 en regel daarbij ook schadeherstel in natura.
Stand van zaken:
Er wordt besloten een apart Instituut voor versterken op te richten. Let maar op, binnenkort zijn we weer een afkorting rijker: het Tijdelijk Instituut Versterkingsoperatie (TIVO). Er is geen enkele concrete stap gezet om bijv. schade en versterkingsinspecties te koppelen. Er is geen sprake van herstel in natura.
Conclusie ten aanzien van advies 2:
Dit advies is niet overgenomen.
Advies 3
Over de gemaakte, en niet nagekomen afspraken over de beschikbare capaciteit bij uitvoeringsorganisaties NCG en CVW:
Expliciete herbevestiging van de minister dat de lokale uitvoeringsplannen van gemeenten leidend zijn. En dat het Rijk de uitvoeringscapaciteit, voldoende financiën en een versterking definitief voor 1 februari 2019 garandeert en organiseert.
Stand van zaken:
Het is op 11 maart onduidelijk hoeveel capaciteit beschikbaar is, laat staan dat er een garantie ligt. Lokale plannen zijn op papier leidend maar in de praktijk wordt nu begonnen met de prioritering naar HRA-maatstaven. Het is de vraag of we ooit verder komen dan dat, er is geen garantie op dat alle gemeentelijke plannen volledig worden uitgevoerd.
NB1: op 15 februari heeft de minister met uw regiobestuurders afgesproken dat er wel inspecties worden uitgevoerd maar het vervolgens (heel) lang gaat duren voordat er een versterkingsadvies ligt dat dan weer gebaseerd wordt op de dán geldende NPR-norm! De onzekerheid duurt dus (heel) lang voort, en van garanties is ook op dit punt geen sprake.
NB2: wel heeft de minister gisteren toegezegd een externe audit te laten uitvoeren naar de beschikbare capaciteit. Met een deadline die niet gehaald wordt en een uitkomst die al bijna vast staat.
NB3: In de overzichten staat nu dat er eind van dit jaar 600 fte (!!) beschikbaar moet zijn. Dat is minimaal 45 mln. aan loonkosten, alleen al voor het uitrekenen van de sterkte. Dan heb je als bewoner verder nog niks..
Conclusie ten aanzien van advies 3:
Dit advies is niet overgenomen. We zijn alleen wéér een nieuw onderzoek rijker.
Advies 4
Alle eigenaren van panden die in 2017 en 2018 zijn geïnspecteerd hebben in 2019 recht op een versterkingsadvies. Waar reeds versterkingsadviezen zijn gemaakt dienen deze, al dan niet na herbeoordeling, in 2019 te worden uitgevoerd. De minister moet dit bevestigen. Daarnaast is het van groot belang dat bewoners buiten het nieuwe inspectieprogramma zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen of hun woning voldoet aan de veiligheidsnorm.
Stand van zaken:
De ambitie staat nog overeind, maar, opnieuw: de capaciteit wordt opgevoerd als knelpunt. Dat betekent dat op dit punt ook geen enkele garantie kan worden afgegeven.
Conclusie ten aanzien van advies 4:
Dit advies is niet onverkort overgenomen.
Advies 5
Over de governance, de aansturing, van de versterking:
Het onafhankelijk instituut kan enkel en alleen het doel hebben om op individueel niveau te bepalen of het huis voldoet aan de veiligheidsnorm op basis van de beoordeling en het versterkingsadvies.
Stand van zaken:
Het Instituut Versterkingsoperatie (IVO) zoals nu voorligt krijgt veel verdergaande taken. Het ‘runt’ de HRA-modellen, bepaalt de maatregelen, en geeft indicatie voor het budget en het tijdpad.
Conclusie ten aanzien van advies 5:
Dit advies is niet overgenomen.
We moeten dus concluderen dat geen van de vijf regionale adviezen momenteel zijn opgevolgd, soms zelfs in tegendeel. Deze vijf adviezen waren op hoofdlijnen, maar er was méér:
Inspectie op verzoek
Er is sinds 2 november vorig jaar herhaaldelijk toegezegd dat er een mogelijkheid zou komen voor ‘Inspecties op verzoek’. Niet zozeer voor bewoners die vrezen dat het dak elk moment naar beneden komt (daarvoor is al de ‘acuut onveilige situatie’ melding) maar juist voor bewoners die keuzes in hun leven willen maken maar niet weten waar ze aan toe zijn. Ze willen bijvoorbeeld een huis (ver)kopen maar weten niet of het een veilig huis betreft. Ze willen verbouwen maar weten niet of het zin heeft, kortom ze willen de regie terug op hun leven. Hierin wordt momenteel niet voorzien.
Agrarische Tafel
Op 17 december 2018 heeft de agrarische tafel, na maanden overleg met ook alle overheden vertegenwoordigd aan tafel, haar advies opgeleverd. Afspraak was dat op 28 februari de boeren een reactie op dat advies zou krijgen van de overheden. Een dag van tevoren is dit overleg geannuleerd “omdat de overheden er nog niet in waren geslaagd een gezamenlijke appreciatie van het advies te formuleren.”
Bouwdepot
Er is sinds de zomer van 2018 herhaaldelijk toegezegd dat de mogelijkheid om te werken met een bouwdepot-constructie bij schade en versterking serieus onderzocht zou worden. Tot op de dag van vandaag hebben we daar niets van gezien. Laat staan dat het binnen afzienbare tijd een reële optie is.
Eigen Initiatief
Het enige traject wat nog een beetje tegemoet kwam aan de behoefte van de bewoners was het traject “Eigen Initiatief”, er is een wachtlijst van bewoners die daarvoor in aanmerking willen komen. Vorige week werden we onaangenaam verrast door een brief van de NCG naar alle mensen op die wachtlijst: voorlopig krijgt dit traject geen vervolg. Voor zover wij kunnen nagaan is dat geen besluit geweest in overleg met de regio. Niet met ons, noch met de bestuurders. Er blijft maar één opdrachtgever van de NCG over: EZK.
Hiermee zijn alle, werkelijk alle, mogelijkheden om nog beetje eigen grip te houden op je eigen situatie om zeep geholpen.
Je zou je kunnen afvragen waaróm onze bestuurders toch hebben besloten om het Nationaal Programma Groningen te tekenen.Was dat omdat ze geen alternatief meer zien? Wat moeten ze doen? De versterking stop zetten? De minister gaat ze keihard verwijten dat zíj de veiligheid van inwoners niet serieus nemen. Het is de wereld op zijn kop. Maar wees daar maar eens tegen bestand..
Of was dat omdat ze niet het risico durfde te nemen geen aanspraak te kunnen maken op de eerste 15 mln. NPG-gelden voor elke gemeente en de provincie?
Hoe dan ook: ze stonden met de rug tegen de muur. Het beeld van kikkers in een pan met langzaam warmer wordend water dringt zich op. De vraag is: wie springt er op tijd uit de pan? Of zijn we al te laat?
